Một chút lịch sử
Đứng xa xa trên dốc cao, khó nhận ra nhà nghỉ chân bởi cây cỏ mọc tràn mái nhà. Ảnh: |
Mái “xanh” có nghĩa là phần che phủ ngôi nhà không còn là những vật liệu thường thấy như bêtông, ngói, tôn..., thay vào đó là một mảng thực vật, được trồng trên một hệ kết cấu mái.
Ý tưởng mái “xanh” đã có từ rất lâu, mà vườn treo Babylon được xây dựng vào khoảng năm 500 trước Công nguyên có thể xem là một trong những mái “xanh” đầu tiên của nhân loại.
Cấu tạo của mái “xanh”
Về cơ bản, một mái “xanh” bao gồm các thành phần sau:
Kết cấu đỡ mái: có thể bằng bêtông, thép, hay gỗ... Mái có độ dốc khoảng 2% thích hợp nhất để trồng cây. Trong điều kiện Việt Nam, độ dốc mái lớn nhất thích hợp để trồng cây lên là 20%. Lớp chống thấm: là thành phần tối quan trọng. Lớp này thường bao gồm một lớp ngăn chặn sự phát triển của rễ để đảm bảo lớp kết cấu bên dưới không bị ảnh hưởng. Hệ thống thoát nước: cần thiết để đảm bảo nước được đưa đều đến các khu vực của mái và quan trọng là để phòng ngập. Để giảm thiểu trọng lượng mái, hệ thống thoát nước thường được làm từ cao su hay nhựa, một lớp sỏi hay đá cuội sẽ giúp hệ thống hoạt động tốt hơn. Lớp đất trồng: mái “xanh” bao gồm hai loại: phổ thông và chuyên biệt.
Loại phổ thông để trồng cỏ và cây bụi, nên không cần lớp đất dày (từ 5 - 15cm là đủ). Do đó, nó không yêu cầu một kết cấu đỡ mái đặc biệt. Trọng lượng của loại này vào khoảng 80 - 250kg/m². Việc di chuyển trên loại mái này chỉ nhằm vào mục đích chăm sóc cây. Đây là loại thường gặp trong nhà ở.
Loại chuyên biệt cần một lớp đất cao hơn để có thể trồng các loại cây khác nhau tuỳ theo yêu cầu. Trọng lượng của mái vào khoảng 400 - 600kg/m², do đó cần sự gia cường kết cấu mái. Loại mái này thường áp dụng cho các cao ốc, chung cư, là không gian sinh hoạt cộng đồng.
Lớp thực vật trồng phía trên: các loại cây cỏ trồng trên mái phải là loại dễ chăm sóc và nhất là phải chịu được điều kiện thời tiết khắc nghiệt: sức nóng, gió... và có rễ nông...
Ích lợi của mái “xanh”
Trong điều kiện khí hậu nhiệt đới nóng ẩm mưa nhiều, mái “xanh” mang lại rất nhiều lợi ích. Lớp cây trồng trên mái giúp bảo vệ mái nhà khỏi sức nóng mặt trời, tia cực tím... giảm thiểu tác động của sự thay đổi nhiệt độ giữa đêm và ngày tác động lên lớp chống thấm và do đó, giúp kéo dài tuổi thọ của mái.
Mái “xanh” giúp giảm nhiệt lượng truyền từ mái vào bên trong công trình, giúp công trình mát mẻ hơn và do đó, giảm yêu cầu sử dụng máy lạnh trong công trình. Khi có mưa, lớp đất trồng sẽ hấp thu và giữ nước mưa, dùng nước mưa đó để giúp cây phát triển, giúp tiết kiệm nước tưới tiêu, đồng thời có thể tận dụng nước mưa mà không cần phải đầu tư nhiều vào hệ thống thu và lưu trữ nước mưa. Về mặt đô thị, mái nhà phủ cây xanh sẽ đem lại vẻ đẹp cho cảnh quan đô thị, góp phần đưa thiên nhiên gần lại với con người. Các cây trồng trên mái giúp giảm nhiệt độ mái nhà, qua đó giảm nhiệt độ chung của thành phố. Các cây này còn có tác dụng làm trong sạch bầu không khí, hấp thu tiếng ồn, tạo ra một môi trường sống tốt hơn cho cư dân đô thị.
Chi phí thực hiện
Trong thời điểm hiện nay, việc phủ xanh mái nhà đòi hỏi chi phí vào khoảng 4,2 - 4,8 triệu đồng/m².
BÀI KTS. ĐỖ ĐĂNG KHOA (nGUỒN: SGTT.VN )
