Tư vấn giám sát công trình giao thông (TVGS) mặc dù có vai trò rất quan trọng, song chế độ chính sách của Nhà nước đối với công tác này chưa phù hợp, chưa có cơ chế thu hút và đãi ngộ thích đáng.
Đây là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến công tác tư vấn giám sát chưa thu hút được chuyên gia giỏi, chưa làm hết chức năng nhiệm vụ theo yêu cầu của dự án.
Một nguyên nhân quan trọng là chi phí cho dịch vụ tư vấn giám sát còn quá thấp, chưa tương xứng với vai trò và khối lượng công việc của TVGS phải đảm nhiệm theo quy định của pháp luật. Điều đó dẫn đến khó khăn trong việc huy động các tổ chức, chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm, có năng lực tham gia TVGS các dự án. Bản thân các tổ chức tư vấn cũng không thể bố trí đủ số lượng kỹ sư tư vấn cần thiết cho dự án, do phải cân đối nguồn kinh phí rất hạn hẹp.
Từ năm 2001 đến nay, định mức chi phí thiết kế và chi phí TVGS đã qua 4 lần điều chỉnh. Trước đây, chi phí cho tư vấn giám sát, tư vấn quản lý dự án chỉ từ 0,4- 0,6% giá trị xây lắp, mới đây tăng lên được 0,8- 1,4%. Nếu so với tỷ lệ ở các dự án nước ngoài, khoảng 4,5% - 6%, thì định mức chi phí TVGS vẫn còn lệch khá xa và không đủ ở mức cần thiết theo nhu cầu thực tế.
Tỷ lệ chi phí này tồn tại nhiều bất cập. Định mức chi phí thiết kế và chi phí TVGS mới đề cập đến chi phí tiền lương (trả lương cho người lao động, chi phí xã hội, chi phí quản lý, lợi nhuận của tổ chức tư vấn,...). Chi phí TVGS chưa đề cập đến những yếu tố đặc thù đã nêu của công trình giao thông như chi phí khác phục vụ tư vấn giám sát xây dựng ngoài hiện trường (văn phòng, thiết bị, phương tiện đi lại,...).
Với tỷ lệ chi phí TVGS thấp như hiện nay, các tổ chức tư vấn chỉ có thể huy động được số người tối thiểu (tương ứng với chi phí TVGS được duyệt) cho công tác giám sát thi công các công trình được giao. Đối với hầu hết các dự án, số nhân sự TVGS không được bố trí đủ theo chuyên ngành và theo khối lượng công việc yêu cầu.
Các chi phí khác của công tác TVGS ngoài hiện trường phần lớn đều trông chờ vào nhà thầu xây lắp hỗ trợ hoặc sự điều phối của chủ đầu tư từ chi phí của Nhà thầu. Với những hệ lụy đó, Tư vấn giám sát khó duy trì được tính độc lập của mình trong quan hệ với nhà thầu và là một nguyên nhân dẫn đến chất lượng của công trình xây dựng không được kiểm soát đúng quy định.
- Ông Lê Thanh Hà - Phó cục trưởng Cục Quản lý xây dựng và chất lương CTGT - Bộ GTVT:
TVGS thiếu chuyên gia giỏi. Nguyên nhân do năng lực của kĩ sư TVGS và chế độ chính sách của nhà nước đối với công tác TVGS chưa được coi trọng, chưa có cơ chế thu hút và đãi ngộ phù hợp với trách nhiệm và quyền hạn của TVGS. - Ông Nguyễn Đức Thắng - Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ VN:
Chi phí TVGS theo tỉ lệ % như hiện nay tính theo QĐ957 của Bộ Xây dựng đã cao hơn trước khá nhiều, nhưng so với các lĩnh vực tư vấn khác thì vẫn chưa đủ để khuyến khích phát triển mạnh lực lượng TVGS. - Ông Nguyễn Minh Thắng - Phó Tổng giám đốc TCT Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI):
Thực tế tỷ lệ chi phí tư vấn giám sát công trình giao thông quy định hiện nay lại thấp hơn chi phí tư vấn giám sát các công trình dân dụng và nhà ở là điều chưa hợp lý. Công trình giao thông thường trải dài, trên địa bàn rộng, phạm vi chiếm dụng đất đai lớn, phải xử lý nhiều vấn đề xã hội liên quan, huy động thiết bị và nhân lực lớn, thời gian xây dựng thường kéo dài dẫn đến các vấn đề phát sinh về khối lượng, giá cả nên quản lý khó khăn và có rủi ro cao về chi phí và các rủi ro khác. Vì vậy, công tác tổ chức giám sát xây dựng đối với các công trình giao thông có nhiều khác biệt với những công trình xây dựng dân dụng khác. Quan điểm và cách thức xây dựng định mức chi phí tư vấn giám sát do đó cũng cần phải xét đến những đặc thù của công trình giao thông để phản ánh đầy đủ, sát thực mức chi phí cho cho dịch vụ này. Một so sánh khác để thấy rõ sự bất hợp lý trong quy định về chi phí cho dịch vụ TVGS: Tỷ lệ chi phí TVGS luôn thấp hơn tỷ lệ chi phí thiết kế trong cùng một dự án. Đây là điều bất hợp lý, không phù hợp với thực tế, do yêu cầu thời gian thực hiện và nhân lực huy động cho công tác TVGS thường cao hơn nhiều so với công tác thiết kế. |
Nguồn: Giaothongvantai.com.vn